Historia PSS w San Jose, California

Do San Jose emigracja polska zaczęła napływać stopniowo, by swoje apogeum osiągnąć w latach 80-tych XX wieku. Polacy wyjeżdżali z kraju całymi rodzinami i osiedlali się w obiecującym ekonomicznie regionie północnej Kalifornii. W odróżnieniu od wcześniejszej emigracji przybyłej po drugiej wojnie światowej, która szybko i chętnie asymilowała się w środowisku rdzennych mieszkańców Kalifornii, emigracja "solidarnościowa” za wszelką cenę starała się utrzymać mocne związki z ojczyzną. Dlatego też zaraz po zaspokojeniu podstawowych potrzeb w postaci znalezienia pracy i mieszkania, jednym z najważniejszych priorytetów polskich rodziców było zapewnienie dzieciom dostępu do kształcenia się w języku polskim, aby mogły komunikować się z rodziną pozostawioną w Polsce, czytać polskie książki, poznawać historię i tradycje ojczyste. Takie właśnie było podłoże powstania Polskiej Szkoły Sobotniej w San Jose.
Założycielką i pierwszym dyrektorem Polskiej Szkoły Sobotniej (PSS) w San Jose była pani Mirosława Bednarczyk, działaczka „Solidarności” z Polski, która osiedliła się w San Jose wraz z rodziną. Statut szkoły zatwierdzono 18 maja 1987 roku i PSS została zarejestrowana u władz stanowych i federalnych jako legalna i niezależnie działająca, wolna od podatków non - profit organizacja w stanie Kalifornia. Dzień ten uważany jest za oficjalną datę powstania Polskiej Szkoły Sobotniej w San Jose. Szkoła szybko się rozwijała. W pierwszym roku działalności szkoły zgłosiło się 21 uczniów chętnych do uczęszczania do PSS. Z każdym rokiem przybywało dzieci zainteresowanych nauką języka polskiego oraz oddanych nauczycieli aktywnie zaangażowanych w sprawy szkoły. Obecnie w PSS uczy się około 85 dzieci.

Od początku podstawowym problemem, z którym borykała się PSS były trudności lokalowe. W ciągu kilku pierwszych lat funkcjonowania szkoły zajęcia odbywały się w trzech różnych miejscach:

1. Montessori School  w San Jose (495 Massar Ave)
2. Bethel Lutheran Church w Cupertino (10181 Finch Ave)
3. Queen of Apostles School w San Jose (4911 Moorpark Ave)
4. Church of the Foothills/ American Baptist Church (10160 Clayton Rd)
‍
Konieczność wynajmowania pomieszczeń związana była z dodatkowymi kosztami, niewygodą (nauczyciele byli zmuszeni zabierać książki, zeszyty, przybory szkolne i inne przydatne pomoce do domu po zakończonych zajęciach) i koniecznością dostosowywania się do terminów i narzuconych warunków.
W roku 1990 funkcję dyrektora PSS przejęła pani Alicja Sulczyńska. Rok później szkoła uzyskała nową, dogodną lokalizację w szkole amerykańskiej przy kościele Saint Cyprian w Sunnyvale (1133 W. Washington Ave). Była w tym duża zasługa  byłego proboszcza polskiej parafii ks. Andrzeja Maślejaka oraz ks. Stanisława Żaka. Sytuacja lokalowa szkoły w porównaniu z poprzednimi latami znacznie się poprawiła. Dzieci uczyły się teraz w dobrze wyposażonych klasach szkolnych. Przy szkole znajdowało się boisko sportowe, sala gimnastyczna oraz duży ogrodzony obszar zieleni na którym w czasie przerw uczniowie mogli się bezpiecznie bawić. Rozszerzony został również (na okres dwóch lat) rozkład zajęć z dwóch do trzech sobót w miesiącu. Niestety w okresie, kiedy zajęcia odbywały się trzy razy w miesiącu, frekwencja dzieci spadła i dlatego powrócono do harmonogramu dwóch sobót w miesiącu.
W latach 1996-1997 dyrektorem PSS była pani Kamila Kraszewska. W roku 1997 na zebraniu parafian wybrano nową kierowniczkę PSS, którą została pani Barbara Stamberg.  W tym też roku postanowiono zmienić lokalizację Polskiej Szkoły Sobotniej tak, aby ułatwić dojazd rodzicom przywożącym dzieci na zajęcia, jak również skupić polskie organizacje wokół Polskiej Misji Parafialnej. Przez następne trzy lata zajęcia PSS odbywały się więc w bezpośrednim sąsiedztwie polskiego kościoła w Church of the Foothills / American Baptist Church (10160 Clayton Rd).

Wkrótce po poświęceniu polskiego kościoła parafianie, obserwując rosnące koszty wynajmu pomieszczeń na potrzeby szkoły, jak również odnotowując nieustanny przyrost liczby dzieci zapisujących się do PSS, zadecydowali o wzniesieniu osobnego budynku przeznaczonego na potrzeby szkoły na terenie parkingu kościoła. Dzięki wysiłkom i ofiarności parafian prace postępowały bardzo szybko przy wydatnej, nieodpłatnej pomocy ochotników, wśród których była pani dyrektor, nauczyciele, rodzice, jak również absolwenci PSS. W roku 2000 został oddany do użytku nowo zbudowany budynek szkolny, co w jeszcze większym stopniu przyczyniło się do wzrostu ilości dzieci uczęszczających do Polskiej Szkoły.

Od tej pory PSS i Harcerstwo mają swoją stałą siedzibę, gdzie odbywają się zajęcia szkolne i zbiórki harcerskie. W nowym budynku mieści się siedem klas szkolnych (niektóre zaaranżowane "tematycznie” – jest więc klasa historyczna, przedszkolna, religijna, harcówka) i pokój nauczycielski. Klasy są wyposażone we wszystkie potrzebne pomoce dydaktyczne, przybory szkolne, jak również księgozbiory dostosowane są do wieku uczących się w poszczególnych klasach dzieci. W PSS kształci się około 100 dzieci w ośmiu przedziałach wiekowych. Dla najmłodszych zorganizowana jest klasa zerowa. Zajęcia odbywają się w co drugą sobotę miesiąca za wyjątkiem wakacji. Dodatkowo prowadzone są zajęcia z języka polskiego dla dorosłych, kursy wyrównawcze dla dzieci, które słabo znają język polski, warsztaty malarskie i zbiórki harcerskie. Obecnie w szkole pracuje 13-osobowe grono nauczycielskie, oraz grupa rodziców czynnie zaangażowanych w przygotowywanie zajęć i lunchów. Większość nauczycieli posiada wykształcenie pedagogiczne,jest więc odpowiednio przygotowana do pracy z dziećmi. Polska Szkola Sobotnia jest placówka etniczna. Chodzą do niej dzieci, które znajomosc jezyka polskiego wyniosły z domu rodzinnego, a w szkole język ten szlifują oraz poszerzają. Główny nacisk kładziony jest na naukę języka polskiego w mowie i w piśmie. W programie szkolnym są również lekcje historii i geografii Polski oraz zajęcia z wybranych zagadnień kultury naszego kraju z uwzględnieniem jej wybitnych przedstawicieli.

W ciągu roku szkolnego dyrekcja szkoły wraz z gronem pedagogicznym przy pomocy rodziców organizuje różne imprezy dla dzieci o charakterze bardziej ogólnym. Do tradycji należą już odwiedziny Mikołaja, piknik na zakończenie roku szkolnego oraz imprezy związane ze świętami narodowymi jak rocznice odzyskania niepodległości oraz uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Dużym powodzeniem cieszą się Jasełka – przedstawienie wystawiane przez uczniów PSS podczas tradycyjnej Wigilii parafialnej. W ostatnich latach zaczęła również rozwijać się nowa impreza, która, mamy nadzieję, stanie się jednym z popularniejszych wydarzeń kulturalnych organizowanych przez Polską Szkołę Sobotnią: Konkurs Recytatorski i Parada Talentów. Impreza jest otwarta dla uczniów PSS, harcerzy i wszystkich polskich dzieci, a także młodzieży z parafii św. Brata Alberta. Uczestnicy konkursu są nagradzani w kategoriach śpiewu, recytacji, lub gry na instrumencie, a rodziny, przyjaciele i nauczyciele PSS stanowią dla nich wdzięczną publiczność. Młodym wykonawcom często udawało się rozśmieszyć, zaskoczyć, a nawet wzruszyć słuchaczy. Dzięki różnorodnym i urozmaiconym zajęciom Polskiej Szkoły Sobotniej uczniowie mają szansę zbliżenia się do polskiej tradycji, kultury i historii – do tego, co drogie i bliskie sercu ich Rodziców i Dziadków.

Barbara Stamberg, Joanna Banach 05-22-2019